Bổ sung canxi cho bà bầu theo từng giai đoạn thai kỳ

Phụ nữ mang thai cần 800 – 1,500 mg canxi/ ngày theo thể trạng và thực đơn của người Việt. Bổ sung canxi từ thực phẩm tự nhiên kết hợp với viên uống canxi theo hướng dẫn bên dưới là những gì mẹ bầu cần tham khảo để uống canxi đúng cách.

Canxi là khoáng chất phong phú nhất trong cơ thể và rất cần thiết cho nhiều quá trình đa dạng, bao gồm sự hình thành xương, răng, sự co cơ, quá trình đông cầm máu và tham gia vào chức năng của enzim và hormone. Hầu hết canxi trong cơ thể được tìm thấy trong xương và răng; khoảng 1% có mặt trong cấu trúc nội bào, màng tế bào và dịch ngoại bào.

Nhu cầu canxi đối với phụ nữ trong thời kỳ mang thai được đề nghị bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) vào khoảng 1200 mg canxi/ngày. Sự tiêu thụ không đầy đủ chất canxi cho bà bầu có thể dẫn đến tác động bất lợi ở cả mẹ và thai nhi, bao gồm chứng loãng xương, dị cảm, vọp bẻ, co giật, …

Việc bổ sung canxi cho bà bầu là một trong những điều cần thiết và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo. Nhiều nghiên cứu đã gợi ý rằng bổ sung canxi cho bà bầu trong suốt thời kỳ mang thai có tác dụng có lợi trong việc làm giảm nguy cơ cao huyết áp khi mang thai. Tuy nhiên việc tiêu thụ canxi quá mức có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật và nhiễm trùng đường tiểu, táo bón và làm giảm sự hấp thu của các vi chất dinh dưỡng cần thiết khác. Vậy việc bổ sung canxi cho bà bầu như thế nào là hợp lý, hiệu quả và an toàn?

Tuy nhiên, khi bổ sung canxi cho bà bầu cần chú ý một số điều sau:

• Ở những người có lượng canxi thấp, bổ sung canxi như là một phần quan trọng của việc chăm sóc trước khi sinh được khuyến cáo để phòng ngừa tiền sản giật trong số phụ nữ mang thai, đặc biệt ở những người có nguy cơ huyết áp cao (được khuyến cáo mạnh mẽ). Ngoài ra, việc bổ sung canxi kịp thời, đầy đủ sẽ bảo đảm an toàn, sức khỏe cũng như sự phát triển toàn diện cho cả mẹ và thai nhi.
• Trong trường hợp được chỉ định bổ sung canxi trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu cần nhớ tuân thủ đúng liều lượng  do bác sĩ quyết định vì việc thực hiện khuyến nghị này đòi hỏi phải giám sát chặt chẽ hàng ngày tổng lượng canxi cho bà bầu (gồm chế độ ăn uống, chất bổ sung và thuốc kháng acid). Tổng lượng canxi mỗi ngày không được vượt quá 3g/ngày để giảm nguy cơ tăng canxi máu.
• Canxi có thể có trong thực phẩm ăn hàng ngày, có trong các dạng thuốc bổ khác hoặc một số dạng thuốc kháng acid để trị bệnh dạ dày – tá tràng, chính vì vậy, bà bầu cần chú ý lượng canxi đưa vào cơ thể để tránh hiện tượng quá liều.
• Tương tác giữa bổ sung sắt và bổ sung canxi có thể xảy ra, mặc dù hiệu quả của việc bổ sung canxi kéo dài và sự hấp thụ sắt trong các nhóm tuổi khác nhau vẫn chưa rõ ràng. Vì vậy, các bác sĩ cho rằng với hai chất dinh dưỡng trên nên được sử dụng cách nhau vài giờ (nghĩa là sắt có thể được uống giữa các bữa ăn) thay vì đồng thời.
• Thường khi bổ sung canxi, bác sĩ sẽ chỉ định kèm theo vitamin D để tăng cường hiệu quả hấp thu canxi. Vì cả hai dưỡng chất trên đều không gây tương tác nếu bổ sung cùng lúc nên để nhanh gọn nhất mẹ nên chọn sản phẩm có bổ sung đồng thời cả hai.
• Canxi bổ sung có sẵn dưới dạng viên nén, viên nang, viên sủi bọt, viên nén để nhai trong miệng, hay dưới dạng siro (ống), …đơn chất hoặc có thể kết hợp nhiều vitamin khác, nhiều chất khác, nhưng đều có chứa canxi. Hầu hết các sản phẩm bổ sung canxi trên thị trường hiện nay thường có mặt dưới dạng carbonate, citrate, lactate hoặc gluconate, và nói chung tất cả các dạng này đều có khả năng sinh khả dụng nhưng mức độ tốt hay không lại tùy loại. Khi lựa chọn viên canxi bổ sung, mẹ nên chọn canxi hữu cơ (dạng ion hấp thụ cao nhất) dễ hấp thu, có thêm thành phần vitamin D trong viên uống để hỗ trợ bổ sung canxi tối đa.
• Khi bổ sung canxi cho bà bầu, bà bầu lưu ý không nên bổ sung canxi cùng lúc với những thực phẩm có chứa oxalate như chocolate, trà , ca cao,… vì thực phẩm chứa oxalate khi kết hợp với canxi sẽ làm giảm hấp thu canxi.

Hàm lượng canxi trong 100g thực phẩm:

Bên cạnh việc bổ sung bằng thực phẩm chức năng, Tổ chức Y tế Thế giới WHO vẫn luôn khuyến khích người dân bao gồm cả phụ nữ mang thai cần tích cực bổ sung canxi tự nhiên qua chế độ ăn uống lành mạnh. Để tiện theo dõi hàm lượng canxi hấp thu trong mỗi bữa ăn, mẹ có thể tham khảo bảng dưới đây:

Theo BẢNG THÀNH PHẦN THỰC PHẨM VIỆT NAM của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, hàm lượng canxi trong 100g thực phẩm ăn được tính như sau:

• Nhóm đậu: Đậu cô ve: 96mg; đậu đen: 56mg; đậu đũa 110mg; Đậu nành: 165mg; Vừng (đen, trắng): 975mg; Đậu phụ chúc: 325mg; Hạt sen tươi: 76mg;
• Nhóm lá: Lá lốt 260mg; Măng khô 100mg; Rau bí: 100mg;Rau đay 182 mg; Rau dền đỏ: 288mg; Rau dền cơm: 341mg; Rau dền trắng: 288mg; Rau mồng tơi: 176mg; Rau muống: 100mg; Rau sà lách: 77mg; Mộc nhĩ: 357mg; Cải bắp 48mg; Cải bắp đỏ: 83mg; Cải xanh: 89mg; Cần tây: 325mg;
• Nhóm thịt: Thịt bò loại 1:12mg; Thịt bò lưng nạc: 23mg; Thịt gà ta: 12mg; Thịt gà Tây: 24mg; Thịt lợn nạc:7mg; Thịt vịt; 13mg; Chân giò lợn: 24mg; Dạ dày bò: 150mg; Tủy xương bò: 89mg; Ếch(Thịt đùi):18mg;
• Nhóm hải sản: Cá lác: 80mg; cá mè :157mg; cá nục: 85mg; cá trích: 64mg; Cua bể: 141mg; cua đồng 120mg; ghẹ: 89mg;Hải sâm :118mg; Hến: 144mg; Ốc bươu: 1310mg; Rạm tươi: 3520mg; Tép gạo: 910mg; Tép khô: 2000mg; Tôm biển): 79mg; Tôm đồng:1120mg; Tôm khô: 236mg.
• Nhóm trứng : Trứng gà: 55mg, Lòng đỏ trứng gà :134mg; Trứng vịt: 71mg; Lòng đỏ trứng vịt:146mg; Trứng cá muối: 275mg.
• Nhóm sữa và chế phẩm sữa: Sữa bò tươi: 120mg; Sữa dê tươi: 147mg; Sữa chua vớt béo: 143mg; Sữa bột toàn phần: 939mg; Sữa bột tách béo: 1400mg; Pho mát: 760mg.

Tổng hợp: Dương Hoàng